Hướng dẫn cách ươm hạt bơ và cách trồng cây bơ từ hạt tại nhà

Tìm hiểu về cây bơ

Bơ là một loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, được nhiều nhà vườn chọn là cây trồng chủ lực để cải thiện kinh tế gia đình. Để cây bơ có thể phát triển và cho năng suất cao thì bà con cần phải nắm rõ những cách trồng và kỹ thuật chăm sóc.

>>> Tham khảo thêm về chứng bệnh phấn trắng sầu riêng

1. Giới thiệu cây bơ

Bơ là một loại cây trồng cận nhiệt đới có nguồn gốc từ Mexico và Trung Mỹ. Ở Việt Nam, bơ là cây trồng có giá trị kinh tế cao. Được trồng chủ yếu ở  Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng,... Ngày nay, bơ đang được người nông dân mở rộng vùng trồng. 

• Cây bơ trưởng thành cao khoảng 20, lá bơ dài 15-20cm và mọc xen kẽ nhau. 

• Cây bơ có hoa màu xanh vàng và có kích thước nhỏ 5-10mm. 

• Tùy theo giống bơ, mà trái bơ có nhiều hình dạng như hình bầu dục, hình trứng, hình bầu nước,... Vỏ màu xanh đậm, mỏng và hơi cứng. Khi quả bơ chín, thịt bên trong có màu vàng nhạt, có vị ngọt và mềm. 

• Hạt bơ nằm ở giữa quả bơ, màu nâu đậm và có hình dạng giống như quả trứng.

So với các nước xuất khẩu bơ lớn trên thế giới, sản lượng và chất lượng bơ trồng ở Việt Nam không thua kém. 

2. Các bước chuẩn bị trồng bơ từ hạt

2.1. Dụng cụ trồng

Để thực hiện cách trồng cây bơ từ hạt bạn cần chuẩn bị các dụng cụ sau:

• Quả bơ chín: Quả to, không bị sâu bệnh, chín đều.

• Que tăm: Loại tăm thân to vót nhọn 2 đầu.

• Cốc nước hoặc bạn có thể tận dụng chai nhựa bỏ đi đều được.

• Chậu để trồng cây bơ từ hạt

• Đất trồng

2.2. Chuẩn bị đất trồng

Cây bơ có thể sống và sinh trưởng trên nhiều loại đất trồng khác nhau. Nhưng nếu muốn trồng bơ cho năng suất, sản lượng cao nên trồng trên đất đỏ bazan. Đây là loại đất thích hợp nhất để trồng bơ. 

Tuy nhiên, nếu không sống ở những vùng đất đỏ bazan, bạn có thể lựa chọn những vùng đất hữu cơ, tơi xốp để trồng. Nên tiến hành xử lý đất trước khi trồng, dọn dẹp các tàn dư còn sót lại của những cây trồng trước. Trộn thêm vào đất hỗn hợp phân chuồng hoai mục, phân trùn quế,... để nâng cao giá trị dinh dưỡng của đất trồng.

2.3. Thời vụ và mật độ trồng bơ từ hạt

Thời điểm thích hợp nhất để áp dụng cách trồng bơ bằng hạt đó là vào mùa mưa. Cũng có thể trồng vào mùa khô nhưng phải đảm bảo cây bơ sẽ được cung cấp nước đầy đủ. 

Mật độ trồng bơ trên các loại đất và cách trồng khác nhau sẽ khác nhau:

• Trồng thuần: trồng trên đất đỏ bazan, khoảng cách trồng thích hợp là 6x8m. Mật độ trên mỗi ha khoảng 200-400 cây. Những loại đất khác có thể trồng cách nhau 4x6m, 6x6m,...

• Trồng xen: tiến hành trồng xen cây bơ trong vườn cà phê, chè, cacao,... Các cây nên cách nhau một khoảng 9x9m, 9x12m. Mật độ trên mỗi ha khoảng 100 cây. Trồng xen ở giữa 4 cây hoặc ven lô đất vườn.

2.4. Chọn hạt bơ làm giống

Hiện nay, trên thị trường có nhiều giống bơ khác nhau: bơ sáp, bơ booth, bơ 034,... Cách trồng hạt bơ tốt nhất đó chính là lựa chọn được 1 hạt giống chất lượng. Khi tiến hành trồng cây bơ từ hạt tại nhà, nên chọn những trái bơ già có da căng bóng, có mùi thơm và lắc lên có tiếng bộp bộp là được. Hạt bơ làm giống phải khỏe mạnh, tròn đều và không bị sâu bệnh.

2.5. Cách xử lý và cách ươm hạt bơ

Xử lý hạt là một trong những công đoạn trong cách trồng bơ bằng hạt có thể giúp hạt nhanh nảy mầm. Cách xử lý hạt và cách ươm hạt bơ như sau:

Chi tiết cách ươm hạt bơ

Xem thêm: 

• Góc thắc mắc: Trồng cây bơ ở miền Bắc có được hay không?
• Mách bạn cách trồng cây bơ cho năng suất và chất lượng cao

2.5.1. Lấy hạt bơ

Dùng dao cắt dọc theo quả bơ và vặn quả bơ theo chiều ngược nhau để tách lấy hạt. Khi cắt, không nên dùng dao cắt quá sâu vì sẽ cắt trúng hạt. Lấy hạt ra nhẹ nhàng, để sang một bên và không làm hạt bơ bị tổn thương. 

Phần thịt bơ có thể dùng để ăn với sữa, làm sinh tố hoặc chế biến thành các món ăn tùy thích.

2.5.2. Rửa sạch hạt bơ

Hạt bơ sau khi lấy ra khỏi trái phải xử lý để làm sạch phần thịt bơ. Không sử dụng xà phòng để rửa hạt bơ. Dùng tay hoặc bông rửa thật nhẹ nhàng, không làm xước lớp vỏ lụa mỏng màu nâu bao xung quanh hạt. Nếu làm xước lớp vỏ lụa này hạt bơ sẽ khó nảy mầm.

Hạt bơ đặt thẳng đứng, đầu nhọn hướng lên và sử dụng 4 que tăm xiên vuông góc cách đầu nhọn ⅓ hạt. Mục đích của việc này chính là giữ thẳng hạt ở miệng cốc và không chìm hoàn toàn trong nước.

2.5.3. Cách ươm hạt bơ 

Chọn cốc nước có kích thước vừa phải, cho nước sạch vào đầy cốc để chuẩn bị ươm hạt bơ. Đặt hạt bơ lên miệng cốc và chỉ ngâm ½ hạt trong nước. Sau khi xử lý xong, đem cốc đặt ở nơi thoáng mát, có nhiều ánh sáng mặt trời. Thay nước cho hạt bơ mỗi ngày để tránh sự xuất hiện cả vi khuẩn tấn công. 

Khi đặt hạt bơ vào nước, đầu nhọn phải hướng lên và đầu tròn ngâm trong nước. Nếu làm ngược lại có thể hạt sẽ không nảy mầm hoặc nảy mầm ngược. 

2.5.4. Kích thích sự nảy mầm của hạt bơ

Hạt bơ có thể nảy mầm sau 2-4 tuần tùy vào điều kiện môi trường khác nhau. Nếu môi trường không thuận lợi, phải chờ 8 tuần hạt bơ mới nảy mầm. Lớp vỏ nâu bên ngoài hạt bơ sẽ bong ra, dầu trên khô lại và có vết nứt.

Khi vết nứt chạy dọc xuống toàn hạt, rễ sẽ dần mọc ra qua vết nứt. Bổ sung nước và đảm bảo rễ luôn ngập trong nước khi rễ đã phát triển ổn định.

Xem thêm: Bệnh phấn trắng trên dâu tây và biện pháp xử lý

2.6. Cách trồng cây bơ từ hạt

Khi quan sát thấy rễ bơ dài 2,5cm và lá đã phát triển đầy đủ có thể đem trồng vào chậu. Nhẹ nhàng rút bỏ tăm và di chuyển cây bơ ra khỏi ly nước. Chuẩn bị chậu đất trồng hoặc mang ra vườn trồng trực tiếp xuống đất tùy vào điều kiện. 

Khi trồng, chỉ trồng ½ hạt xuống đất, phần còn lại nên hở trên mặt đất. Tưới nước hàng ngày để cây thích nghi và phát triển. 

Dưới đây là chi tiết cách trồng cây bơ từ hạt chuẩn nhất, thông tin này được VNFarm tổng hợp từ những kinh nghiệm thực tế của bà con nông dân.

3. Cách chăm sóc cây bơ từ hạt

3.1. Tưới nước cây bơ trồng từ hạt

Chế độ tưới nước cho cây bơ rất đặc biệt, phải tưới theo từng thời kỳ sinh trưởng của cây. 

• Giai đoạn cây con: nên tiến hành tưới nước mỗi ngày 2 lần vào sáng sớm và chiều mát. Luôn cung cấp đủ nước cho cây trong giai đoạn này, để cây có thể sinh trưởng tốt. 

• Giai đoạn cây ra hoa: Lượng nước cung cấp cho cây trong giai đoạn này rất quan trọng. Bơ thường ra hoa vào mùa khô, đất có độ ẩm thấp sẽ rất dễ bị thiếu hụt nước. Nếu không cung cấp đủ nước trong giai đoạn này sẽ làm quả nhỏ và rụng nhiều, giảm tỷ lệ đậu quả. Nhưng tưới quá nhiều nước sẽ làm rụng hoa. Do đó, lượng nước tưới trong thời kỳ này cực kỳ quan trọng, phải chú ý cung cấp một lượng nước vừa đủ cho cây bơ.

3.2. Tỉa cành và tạo tán cho cây bơ trồng bằng hạt

Khi cây bơ cao được khoảng 30 cm thì tiến hành bấm bỏ ngọn. Khi các nhánh dài được 15cm thì tiến hành bấm ngọn lá lần thứ 2. Cách làm này sẽ giúp cây có nhiều nhánh và tạo tán đều hơn.

Thường xuyên cắt tỉa cành để tập trung dinh dưỡng phát triển các nhánh chính giúp cây khoẻ và phát triển tốt hơn.

Cách chăm sóc bơ trồng bằng hạt

3.3. Bón phân cho bơ trồng bằng hạt

Tùy vào điều kiện môi trường và độ tuổi của cây trồng sẽ có chế độ bón phân phù hợp:

• Năm đầu: Sử dụng NPK 20-20-10 bón định kỳ cho cây mỗi năm 3 lần. Chỉ tiến hành bón sau khi trồng được 1 tháng, lượng phân bón cho mỗi cây là 100gam. 

• Năm 2: Lượng phân bón cho mỗi cây là 300gam, bón định kỳ mỗi năm 4 lần. Vào mùa khô, phân sẽ dễ bốc hơi trong thời tiết nắng nóng. Trước và sau khi bón phân phải tưới nước cho cây để phân có thể ngấm vào đất tốt hơn. Điều này cũng giúp cây dễ dàng hấp thụ chất dinh dưỡng. 

• Năm 3: Lượng phân bón cho mỗi cây là 1kg, bón định kỳ mỗi năm 3 lần. Giai đoạn này cây đã phát triển khung và lá toàn diện. 

Để bổ sung đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu cho cây bơ, cần kết hợp bổ sung bón cho cây các loại phân hữu cơ. Một số loại phân hữu cơ thường được dùng phổ biến: phân trùn quế, phân chuồng hoai mục, phân sinh học,...

3.4. Kiểm soát côn trùng gây hại cho cây bơ

Một số loại sâu bệnh hại thường gặp trên cây bơ: sâu đục thân, rệp, bọ xít, sâu ăn lá, rầy,... Cách phòng trừ sâu, bệnh hại tốt nhất là thường xuyên chăm sóc và kiểm tra cây bơ để kịp thời phát hiện mầm bệnh.

• Đối với côn trùng gây hại: sử dụng các loại thuốc có chứa hoạt chất Permethrin, Carbosulfan hoặc Thiamethoxam phun vào thời điểm đầu mùa mưa, cuối mùa mưa và giai đoạn cây ra đọt non.

• Đối với nấm phấn trắng: sử dụng sản phẩm Venri phun cho cây bơ 4-5 đợt vào mùa mưa và 1 đợt vào mùa khô. 

3.5. Thu hoạch bơ trồng từ hạt

Có thể thu hoạch bơ vụ đầu tiên sau 4 năm chăm sóc. Cách trồng bơ từ hạt bơ sẽ cho thời gian thu hoạch chậm hơn so với các phương pháp khác. Nhưng sẽ cho quả nhiều hơn trong những năm sau. Thông thường, bơ được thu hoạch vào tháng 7- tháng 8. 

Dựa vào màu sắc và độ căng bóng của quả bơ, xác định thời điểm thu hoạch cho hợp lý. Nên tiến hành hái bơ vào buổi sáng và bảo quản nơi thoáng mát, điều này giúp bơ được tươi ngon hơn.

Hướng dẫn về cách trồng cây bơ từ hạt được VNFarm chia sẻ rất chi tiết trong bài viết trên. Mong những thông tin hữu ích này có thể giúp bạn trồng và chăm sóc được cây bơ cho năng suất và chất lượng quả cao.