Cách trồng nấm linh chi tại nhà đúng kỹ thuật cho năng suất cao

1. Nấm linh chi là gì?

Nấm linh chi hay còn gọi là Tiên thảo, Nấm trường thảo, Vạn niên nhung. Đây là loại nấm lỗ, thuộc họ nấm lim. Nấm thường mọc ở rừng núi cao, đặc biệt là các khu rừng có nhiều cây lá rộng.

Nấm linh chi được xem là một trong những loại dược liệu quý hiếm, cụ thể, trong Thần nông bản thảo nấm linh chi được xếp vào mụ siêu thưởng phẩm, có giá trị còn cao hơn cả nhân sâm.

Trong y hoc, thì nấm linh chi cũng được đánh giá là một trong những loại thuốc trân quý, mang lại lợi ích cho sức khỏe con người.

1.1. Phân loại nấm linh chi

Theo nguồn gốc sẽ có một số loại nấm linh chi tiêu biểu như: Nấm linh chi Việt Nam, nấm linh chi Hàn Quốc, nấm linh chi Nhật Bản, nấm linh chi Trung Quốc.

Theo màu sắc thì sẽ có một số loại nấm linh chi như nấm linh chi đỏ, nấm linh chi xanh, nấm linh chi vàng, nấm linh chi trắng, nấm linh chi đen, nấm linh chi tím.

2. Thời vụ thích hợp để thực hiện cách trồng nấm linh chi

Thời điểm tốt nhất để trồng nấm linh chi là từ tháng 1 đến tháng 10. Sau khoảng thời gian này lượng mưa nhiều dẫn đến độ ẩm cao sẽ khiến nấm bị nhiễm bệnh và phát triển không ổn định. 

Đối với những người có kinh nghiệm lâu năm cùng kỹ năng chuyên nghiệp nên họ có thể trồng nấm linh chi sau tháng 10. Tùy thuộc vào từng loại giống, nấm linh chi được trồng 3 - 4 vụ trong năm với khoảng thời gian từ 3 - 4 tháng. 

3. Các bước chuẩn bị nguyên liệu và xử lý nguyên liệu nấm linh chi

Chuẩn bị nguyên liệu, xử lý nguyên liệu là cộng đoạn quan trọng trong cách trồng nấm linh chi tại nhà, chi tiết như sau:

3.1. Nguyên liệu tạo phôi giống

Khi tiến hành kỹ thuật trồng nấm linh chi cần các nguyên liệu chủ yếu là mùn cưa của các loại gỗ xốp, gỗ mềm không chứa độc tố hoặc gỗ của các cây như gỗ cao su, gỗ mít hoặc một số cây thân thảo. Ở Việt Nam, thường sử dụng các nguyên liệu như mùn cưa của gỗ cao su hoặc bã mía. 

Ngoài ra, để cách trồng nấm linh chi tại nhà đạt được chất lượng tốt thì nên kết hợp thêm một số vi khoáng chất tự nhiên khác. Đồng thời, bạn nên sử dụng nguồn nước sạch và không chứa tạp chất. Như thế thì hàm lượng chất dinh dưỡng và hoạt chất triterpenoid có trong nấm mới cao. 

3.2. Phối trộn nguyên liệu trồng nấm và đóng bịch

3.2.1. Phối trộn nguyên liệu 

Để phối trộn nguyên liệu, bạn cần chuẩn bị 100kg nguyên liệu với các thành phần cụ thể như: bột nhẹ CaCO3 1,3%, cám gạo 5%, cám ngô 10% và mùn cưa 83.5%. Tiến hành ủ mùn cưa và trộn đều các thành phần theo tỷ lệ như trên. Chú ý chỉnh độ ẩm 60 - 65% để đạt chất lượng chuẩn nhất. 

3.2.2. Đóng bịch 

Chuẩn bị nguyên liệu: Túi nilon 2 lớp có kích thước 25 x 35 hoặc 19 x 20, cổ nút nhựa, nắp đậy, chun buộc và bông gòn. 

Cách đóng bịch 

Đóng phải chặt tay, không đóng lỏng, sao cho túi nặng từ 1,2 - 1,5kg. Số lượng phôi nấm phải đủ không quá dư cũng không quá thiếu. 

Dùng que soi nấm để tạo lỗ tiện khi cấy giống sẽ giúp tơ nấm tránh bị va chạm. 

Dùng túi nilon đã chuẩn bị đóng mạt cưa xong tiến hành làm cổ, dùng nút nhựa làm cổ rồi nhét bông gòn vào miệng bịch sau đó mang đi thanh trùng. 

4. Hấp thanh trùng 

Xem thêm:

• Tìm hiểu nhanh cách trồng nấm kim châm tại nhà từ gốc
• Hướng dẫn cách trồng nấm đúng kỹ thuật 

Hấp thanh trùng là một bước quan trọng trong cách trồng nấm linh chi tại nhà. Công đoạn này sẽ giúp loại bỏ toàn bộ vi khuẩn, vi sinh vật lạ trong các bịch phôi nấm. 

Tiến hành hấp cách thủy ở nhiệt độ 100 độ C trong 12 giờ đồng bồ. Nếu muốn nhanh hơn, bạn có thể hấp thanh trùng bằng nồi áp suất Autoclave từ 90 đến 120 phút ở nhiệt độ 119 - 126 độ C. Sau đó, chỉnh nhiệt độ xuống dưới 50 độ C. Sau khi hấp xong nhanh chóng đưa bịch phôi ra ngoài. 

Để bịch phôi nguội và chuẩn bị cấy giống.

5. Cấy giống nấm linh chi

Cấy giống nấm linh chi là bước quan trọng nhất trong cách trồng nấm linh chi, chi tiết cách chuẩn bị và cấy giống như sau:

5.1. Chuẩn bị

Phòng cấy giống: Phòng phải sạch sẽ (được thanh trùng định kỳ bằng bột lưu huỳnh).

Dụng cụ cấy giống: Que cấy, đèn cồn, panh kẹp, cồn sát trùng,... (tất cả phải được thanh trùng). 

Nguyên liệu: Được thanh trùng và để nguội. 

Giống: Trên que gỗ và trên hạt. Giống phải đúng tuổi, không bị nấm mốc, nấm dại,... 

5.2. Phương pháp cấy giống nấm linh chi

5.2.1. Cấy giống trên que gỗ

Thực hiện tạo lỗ ở các túi nguyên liệu có đường kính 1,8 - 2cm và sâu 15 - 17cm. Khi thực hiện cấy giống nên đặt túi nguyên liệu gần đèn cồn và túi giống, sau đó gắp từng que ở túi giống cấy vào túi nguyên liệu. 

5.2.2. Cấy giống trên hạt  

Dùng que cấy khều nhẹ giống có đều trên bề mặt túi nguyên liệu để tránh giập nát giống. Một túi nguyên liệu có 10 - 15g giống (cứ 1 túi giống 300g cấy đủ cho 25 - 30 túi nguyên liệu). 

Sau khi cấy đậy nút bông lại đưa đến nơi ủ ấm, nên chú ý thường xuyên làm sạch phòng ủ. 

6. Giai đoạn nuôi ủ tơ nấm linh chi

Khi tiến hành quá trình ủ tơ bạn cần lưu ý: 

• Nhà ủ tơ phải sạch sẽ và thoáng mát. Độ ẩm lý tưởng là 70 - 80%, nhiệt độ khoảng 25 - 30 độ C, không bị mưa dột, khử trùng và rải vôi xung quanh nhà ủ. 

• Đối với nấm khô và phôi nấm thì nên tách riêng nhà ủ. Các bịch phôi cần đặt trên kệ hoặc móc treo với khoảng cách giữa các bịch là 2 - 3cm. Không nên tưới nước trong thời gian ủ, hạn chế di chuyển và kiểm tra thường xuyên để tránh ảnh hưởng đến nấm. 

• Trong quá trình sợi nấm phát triển nếu thấy túi nào bị nhiễm cần loại bỏ ngay để không ảnh hưởng đến những túi khác. 

• Theo dõi quá trình lan tơ nấm ½ đến ⅓ là lúc tơ nấm bắt đầu hình thành quả thể, tháo bớt một ít lớp bông ở cổ bịch phôi giống để nấm có chỗ mọc ra không bị kẹt. 

• Tiếp tục ủ tới khi tơ nấm phủ kín bịch sau khoảng 2 ngày mới tưới nước duy trì nhiệt độ ở 28 độ C và độ ẩm 90%. 

7. Chăm sóc và thu hoạch nấm linh chi

Với cách trồng nấm linh chi này thì có 2 phương pháp chăm sóc như sau: 

Phương pháp 1: Phủ đất 

• Tháo gỡ bông ở miệng túi khi sợi nấm đã bao phủ ¾ bịch và tiếp tục phủ một lớp đất dày 3cm lên trên bề mặt nấm. 

• Trong 7 - 10 ngày đầu sau khi phủ đất, ta cần cung cấp độ ẩm 75 - 90%. Vì vậy, cần tưới nước bằng cách phun sương mỗi ngày, tránh để nước bị ứ đọng.

• Mỗi ngày, nên tưới phun sương 3 - 4 lần tùy thuộc vào điều kiện thời tiết. Đến khi tai nấm bắt đầu phát triển bào tử thì ngừng tưới trước khi thu hoạch khoảng 10 ngày. 

Phương pháp 2: Không ủ đất

• Sau 25 - 30 ngày, khi sợi nấm đã phủ ¾ bịch thì bắt đầu rạch túi và tưới nước. Tiếp tục duy trì lượng nước trên nền nhà thường xuyên từ 7 - 10 ngày để có đủ độ ẩm từ 80 - 90%. 

• Khi thấy bào tử nấm có dấu hiệu sản sinh thì ngưng tưới nước trước khi thu hoạch khoảng 10 ngày. 

• Sau khi thu hoạch, bạn nên thanh trùng và sát khuẩn bằng formol nồng độ 1%. Và nên thay đổi địa điểm trồng nấm sau khi sử dụng 1-3 năm. Như vậy, năng suất và hiệu quả ươm tạo nấm luôn được đảm bảo, tránh nguy cơ nhiễm bệnh.

8. Bảo quản nấm linh chi

Nấm linh chi sau khi thu hoạch sẽ được đem sấy hoặc phơi khô khoảng 6 - 8 giờ với nhiệt độ khoảng 40 - 45 độ C. Sau đó tiến hành sấy ở nhiệt độ 55 - 60 độ C trong khoảng 6 - 8 giờ tiếp theo để đảm bảo độ ẩm của nấm còn khoảng 10 - 12%. Sau đó, bạn có thể quản bao nấm trong túi nilon kín, để nơi khô ráo và tránh hút ẩm. 

Trên đây là cách trồng nấm linh chi tại nhà mà chúng tôi tổng hợp được. Hi vọng có thể giúp ích cho bạn trong việc trồng và chăm sóc loại dược liệu quý này. Đến với VNFarm để cập nhật thêm nhiều kiến thức hay hữu ích liên quan đến cây rau bạn nhé!